Στις δύσκολες αυτές στιγμές, που αντιμετωπίζει όλη η ανθρωπότητα, λόγω του πρωτοφανούς ιού SARS-COV-2, οφείλουμε να είμαστε ενημερωμένοι, μα πάνω απ’ όλα οφείλουμε να είμαστε συνετοί και προσεκτικοί. Ας δούμε, όμως, για τι ακριβώς μιλάμε. Τι πραγματικά είναι αυτός ο περιβόητος ιός, ο οποίος “κατόρθωσε” να προκαλέσει πανδημία;
Αρχικά, υπάρχουν πολλά είδη κορονοϊού. Πρόκειται για ένα είδος ιού, το οποίο έχει λάβει το όνομά του από τη μικροσκοπική εικόνα του, καθώς η τελευταία παρουσιάζει κάποια ομοιότητα με στέμμα (λατινιστί : corona), λόγω των προεκβολών της. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτού του είδους οι ιοί προκαλούν λοιμώξεις στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα, χωρίς φυσικά να αποκλείεται και το ενδεχόμενο να οδηγήσουν σε πνευμονία.
Τον Δεκέμβριο (αν και πολλοί λένε πως επρόκειτο για τον Νοέμβριο) του 2019, λοιπόν, εμφανίστηκε για πρώτη φορά ένας άγνωστος, μέχρι τότε, ιός της οικογένειας των κορονοϊών, στην Ουχάν της Κίνας. Τον μήνα αυτόν, παρατηρήθηκε στην προαναφερθείσα περιοχή ένας σημαντικός αριθμός κρουσμάτων πνευμονίας, τα οποία οδήγησαν στην αναζήτηση της πηγής τους. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως ο πρώτος προσβληθείς φέρεται να κόλλησε τον ιό αυτόν ύστερα από τη βρώση μιας νυχτερίδας. Βέβαια, υπάρχουν και οι υποψίες που στρέφονται έναντι του παγκολίνου.
Στον αντίποδα αυτής της εκδοχής, πολλοί ομιλούν για ένα επιστημονικό πείραμα, το οποίο κατασκεύασε τον εν λόγω ιό. Αυτή η θεωρία φαίνεται να απορρίπτεται σήμερα με το αιτιολογικό των επιστημόνων, πως η μοριακή δομή του συγκεκριμένου κορονοϊού διαφέρει σημαντικά από εκείνη των ήδη γνωστών κορονοϊών, ενώ μοιάζει φοβερά με ιούς που βρίσκονται σε νυχτερίδες ή παγκολίνους. Όπως και να’ χει, μιλάμε για έναν επικίνδυνο ιό, ο οποίος έχει καταστήσει την ανθρωπότητα σε κατάσταση πανδημίας, σημειώνοντας στο “ποινικό μητρώο” του ήδη 896.450 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 45.525 (εως 2 Απριλίου) θανάτους από τον Δεκέμβριο.
Επειδή όμως, σε κάθε δύσκολη περίσταση αναδεικνύονται πάντοτε και κάποια καλά στοιχεία, έτσι κι’ εδώ ας εστιάσουμε σε αυτά που θα έχουμε ίσως εμπεδώσει και καταφέρει βγαίνοντας από αυτήν τη σκληρή δοκιμασία.
Ξεκινώντας, ζωτικής σημασίας κρίνεται η αναφορά στον πλανήτη από περιβαλλοντικής απόψεως. Έχει γίνει ευρέως γνωστό, και με στατιστικά δεδομένα, πως είναι σημαντική η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, λόγω της μαζικής καραντίνας. Φυσικά, αυτό το θετικό αποτέλεσμα επέρχεται από τη μείωση της χρήσης των μεταφορικών μέσων, καθώς και των βιομηχανικών δραστηριοτήτων.
Επίσης, μπορεί να ακουστεί κυνικό, ωστόσο, επιτέλους μάθαμε ότι πρέπει και – μάλιστα – το πώς πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας. Μία καθημερινή απλή πράξη, που οι περισσότεροι από εμάς κάναμε βιαστικά και συνεπώς, λανθασμένα! Συνεχίζοντας, θεωρώ πως όλοι μας εκτιμήσαμε ατομικά και αναφαίρετα δικαιώματά μας, τα οποία όμως θεωρούσαμε δεδομένα και ίσως καμιά φορά και “υπερτιμημένα” .
Εδώ, αξίζει να μιλήσουμε γι’αυτά τα “αναφαίρετα” όπως προελέχθη δικαιώματα. Πρόκειται για όσα είναι κατοχυρωμένα στο Σύνταγμα και εξασφαλίζουν τον άνθρωπο ως οντότητα έχουσα ελευθερίες, αλλά και υποχρεώσεις. Πολύς λόγος, έπειτα από τα μέτρα περί αναστολής της λειτουργίας χώρων θρησκευτικής λατρείας, καταστημάτων, αλλά και περιορισμού της κυκλοφορίας εν γένει άνευ ουσιώδους λόγου, έγινε περί αντισυνταγματικότητας των παραπάνω μέτρων.
Το Σύνταγμα κατοχυρώνει ρητά το δικαίωμα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας (άρθρο 5) και της θρησκευτικής ελευθερίας (άρθρο 13). Μάλιστα, στην παράγραφο 5 του άρθρου 5 αναφέρεται πως “Καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας και της γενετικής του ταυτότητας”. Συνεπώς, το Κράτος οφείλει να σέβεται, αλλά και να προστατεύει αυτά τα δύο δικαιώματα του ανθρώπου. Στη βάση αυτή, αναρωτιόμαστε λοιπόν, αν πρόκειται πράγματι για αντισυνταγματικά μέτρα τα όσα μας επιβλήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες.Το ερώτημα εδώ έρχεται να απαντήσει το ίδιο το Σύνταγμά μας, αλλά και η Ευρωπαική Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ξεκινώντας από το Σύνταγμα, αυτό καθιερώνει στην τρίτη παράγραφο του άρθρου 21 πως “Tο Kράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων¨. Συνεχίζοντας, η ΕΣΔΑ στο άρθρο 9, αφού καθιερώνει την ανθρώπινη ελευθερία στη σκέψη, τη συνείδηση και τη θρησκεία, σημειώνει ρητά πως “Η ελευθερία εκδηλώσεως της θρησκείας ή των πεποιθήσεων δεν επιτρέπεται να αποτελέσει αντικείμενον ετέρων περιορισμών πέραν των προβλεπόμενων υπό του νόμου και αποελούντων αναγκαία μέτρα, εν δημοκρατική κοινωνία δια την δημοσίαν ασφάλειαν, την προάσπισιν της δημοσίας τάξεως, υγείας και ηθικής, ή την προάσπισιν των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων.“.
Είναι αδιαμφισβήτητο πως εδώ έρχονται σε σύγκρουση κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα. Όμως, το νομικό μας σύστημα τέτοιες συγκρούσεις τις ξεπερνά εφαρμόζοντας τη μέθοδο της στάθμισής τους. Κρίνεται, λοιπόν, από το ελληνικό νομικό σύστημα υπερέχουσας αξίας, τόσο η προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας, όσο και της ανάπτυξης της προσωπικότητας και φυσικά, της υγείας. Τι γίνεται όμως όταν στη σύγκριση αυτή των δικαιωμάτων εμφανίζεται το δικαίωμα στη ζωή (;) Στη βάση αυτή, και προσθέτοντας τη νόμιμη και παροδική “παράλυση” των ατομικών δικαιωμάτων στον βωμό του δημοσίου συμφέροντος, κρίνουμε τελικά πως όχι, μόνο αντισυνταγματική δεν είναι η λήψη των προαναφερθέντων μέτρων, αλλά πρόκειται για όρους που αποκαλύπτουν ένα Κράτος Πρόνοιας, το οποίο είναι και ένα από τα βασικά στοιχεία ενός δημοκρατικού Κράτους.
Προσωπικά, δε θεωρώ πως είναι τόσο δύσκολο να περιορίσει κανείς τις μετακινήσεις του, ιδίως όταν τα περισσότερα καταστήματα, καθώς και όλα τα Εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, είναι κλειστά. Και πιστεύω πως η όποια δυσκολία συναντάει κανείς στην παραπάνω σκέψη, σώφρον θα ήταν να εξαφανίζεται μπροστά στην κατανόηση του μεγέθους της επικινδυνότητας του ιού, τον οποίον καλούμαστε συλλογικά ως ανθρωπότητα να αντιμετωπίσουμε. Όλοι έχουμε ανθρώπους των οποίων τη ζωή δε θα θέλαμε να διακινδυνεύσουμε. Μιλάμε για γονείς, για παππούδες, για γιαγιάδες. Όχι μόνο τους δικούς μας όμως. Μιλάμε για τους οικείους όλων των συνανθρώπων μας. Αυτό που μας χρειάζεται αυτή τη στιγμή δεν είναι ούτε οι βόλτες, ούτε η αναζήτηση των “χαμένων” μας δικαιωμάτων. Αυτά είναι εκεί και μας περιμένουν. Και θα τα συναντήσουμε μόλις αποδεχτούμε το γεγονός πως πρέπει να φερθούμε αλληλέγγυα, χωρίς πανικό και υπέυθυνα!
