Η προσφυγική κρίση, το τελευταίο διάστημα κυριαρχεί στην πολιτική και κοινωνική ζωή των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί δύο ισχυρά και αντίθετά μεταξύ τους ρεύματα. Το ένα είναι αυτό της αλληλεγγύης και της βοήθειας προς τους πρόσφυγες και το άλλο είναι αυτό του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας.
Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, η ακροδεξιά και τα ρατσιστικά κινήματα είναι σε τροχιά ανόδου, οργανώνοντας όλο και μεγαλύτερης έντασης, επιθέσεις ενάντια σε μειονότητες και διεκδικώντας, παράλληλα, την εξουσία. Εξαίρεση σε αυτό το φαινόμενο δε θα μπορούσε να είναι η Ελλάδα. Πολλοί συμπολίτες μας, σε αρκετά μέρη της χώρας, αρνήθηκαν να δεχτούν τα προσφυγόπουλα να πάνε στα ίδια σχολεία με τα παιδιά τους.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθενται, είναι εάν μπορούν να αντιμετωπισθούν τα φαινόμενα αυτά, και αν ναι με ποιον τρόπο
.
Πριν από 46 χρόνια, το 1970, δηλαδή, μια δασκάλα στην Aιόβα, η Jane Elliot αποφάσισε να κάνει ένα κοινωνικό πείραμα με τους μαθητές της, για να δείξει ακριβώς τι σημαίνει ρατσισμός και διακρίσεις.
Το πείραμα ήταν το εξής: η Jane Elliot, χώρισε τους μαθητές της σε δύο ομάδες, τους ¨γαλανομάτηδες¨ και τους ¨καστανομάτηδες¨. Αποφάσισε ότι οι ¨γαλονομάτηδες¨ θα ήταν ανώτεροι από τους ¨καστανομάτηδες¨ , δηλαδή οι ¨γαλονομάτηδες¨ θα είχαν όλα τα προνόμια, όπως μεγαλύτερο διάλειμμα, θα είχαν προτεραιότητα στο κυλικείο, υψηλότερους βαθμούς κ.α. Αντίθετα, οι ¨καστανομάτηδες¨, δεν είχαν κανένα προνόμια και φορούσαν ένα διακριτικό στο γιακά τους για να ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους. Όπως περιέγραψαν τους εαυτούς τους τα παιδιά, οι ¨γαλονομάτηδες¨ περιφρονούσαν τους ¨καστανομάτηδες¨, έγιναν καταπιεστικοί και αλαζόνες, αντίθετα οι ¨καστανομάτηδες¨ ένιωθαν χαζοί και κατώτεροι, και οι επιδόσεις τους στο σχολείο μειώθηκαν.
Όμως, ύστερα από λίγες εβδομάδες η δασκάλα αποφάσισε να αντιστρέψει τους ρόλους και οι ¨καστανομάτηδες¨ έγιναν η προνομιούχα ομάδα ενώ οι ¨γαλανομάτηδες¨ έγιναν οι παρίες της τάξης. Με την αντιστροφή των ρόλων έγινε και η αντιστροφή των χαρακτήρων των παιδιών, οι πρώην χαζοί και κατώτεροι έγινα τώρα αυταρχικοί και ρατσιστές έναντι των πρώην προνομιούχων. Η Jane Elliot, πραγματικά σοκαρίστηκε από το πόσο τα παιδιά που πριν από μέρες συμπαθούσε το ένα το άλλο, τώρα μπορούσε το ένα να καταδυναστεύσει το άλλο.
Οπότε, συνοψίζοντας το συμπέρασμα που προκύπτει από αυτό το πείραμα είναι, πόσο καταστροφικές είναι οι διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων καθώς και ότι η κατάλληλη εκπαίδευση μπορεί να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Εάν τα παιδιά διδαχθούν την αγάπη, θα μάθουν να αγαπάνε, εάν διδαχθούν το μίσος θα μάθουν να μισούν. Άρα, το κλειδί για τις λύσεις τέτοιων φαινομένων είναι η εκπαίδευση.
By Ηλίας Τσακαγιάννης
