Τοποθεσία Κογιοακάν, Μέξικο Σίτι. Πιο συγκεκριμένα βρίσκεσαι έξω από το Γαλάζιο Σπίτι (Casa Azul). Αυτό το ιδιαίτερο, για το βλέμμα μας, σπίτι είναι ο τόπος στον οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε η ζωγράφος Φρίντα Κάλο. Πιθανότατα γνωρίζεις το όνομα της ή τη φυσιογνωμία της αφού έλαβε ιδιαίτερη αναγνώριση από τη δεκαετία του 70′ και έπειτα. Μάλιστα εκεί πέρασε και κάποια χρόνια αργότερα στη ζωή της με τον σύζυγο της. Εκεί άφησε και την τελευταία της πνοή. Το ημερολόγιο δείχνει 1907 ή 2020; Αυτό το αφήνω πάνω σου. Για του λόγου το αληθές όμως, τότε, στις 6 Ιουλίου του 1907 είναι που γεννήθηκε η Φρίντα.
Κάποια στιγμή βηματίζεις προς το σπίτι. Κοντοστέκεσαι και ύστερα μπαίνεις μέσα. Όποια χρονολογία και να έχεις επιλέξει δεν έχει ιδιαίτερη σημασία… Το σπίτι είναι ανοιχτό για τον κόσμο ακόμα και σήμερα και λειτουργεί ως μουσείο. Ένα σπίτι δεν γίνεται όμως απλά μουσείο γιατί διατηρεί τα έργα κάποιου καλλιτέχνη ή ορισμένα προσωπικά του αντικείμενα. Ο χώρος πάντοτε θα διατηρεί έστω και ένα μικρό κομμάτι της αισθητικής που απέπνεε η Φρίντα. Αυτή της την αισθητική άφησε ζωγραφισμένη με τα πινέλα της αλλά και με την έντονη προσωπικότητα της. Έτσι μαζί μπορούμε να κάνουμε έναν περίπατο στην πολύχρωμη ζωή της…
Previous
Next
Η νεαρή ηλικία και τα προβλήματα υγείας
Ήταν 6 Ιουλίου του 1907 όταν στην Πόλη του Μεξικού γεννήθηκε η Magdalena Carmen Frida Kahlo y Calderón, γνωστή σε μας ως Φρίντα ή Φρίδα. Ο πατέρας της ήταν γερμανοεβραίος, η μητέρα της ισπανομεξικάνα και είχε τρεις αδερφές. Ο πατέρας της μάλιστα ήταν αρκετά μορφωμένος και από νεαρή ηλικία που πήγε στο Μεξικό έγινε φωτογράφος. Εκείνη ήταν πιο δεμένη με εκείνον και από παιδί τον βοηθούσε στο στούντιο του. Έτσι απέκτησε το μικρόβιο της οξείας παρατήρησης των πραγμάτων. Το 1922 εισήλθε στο Εθνικό Προπαρασκευαστικό Σχολείο της Πόλης του Μεξικό σκοπεύοντας να σπουδάσει Ιατρική. Ήταν μάλιστα μία από τις 35 γυναίκες ανάμεσα σε 2000 σπουδαστές.
Η Φρίντα από παιδική ηλικία έπασχε από πολιομυελίτιδα με αποτέλεσμα να αποκτήσει μία αναπηρία στα πόδια. Το σημαντικότερο όμως πλήγμα για την υγεία της ήρθε το 1925. Ήταν μόνο 18 χρονών όταν ένα τραμ συγκρούστηκε με το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε. Έκτοτε η ζωή της άλλαξε ριζικά. Υποβλήθηκε σε πολλές εγχειρήσεις και χρειάστηκε να περάσει μήνες καθηλωμένη στο κρεβάτι για να αναρρώσει. Από μία τόσο τρυφερή ηλικία η Φρίντα σημαδεύτηκε για πάντα με το στίγμα του πόνου, ψυχικού και σωματικού, αλλά και από την αδυναμία να φέρει στον κόσμο τα δικά της παιδιά. Οι εντολές των γιατρών έτειναν προς μία μόνο κατεύθυνση. Μία ήρεμη ζωή και καμία καταβολή προσπάθειας. Ένα σακατεμένο σώμα όμως δεν κατάφερε να σβήσει τη φλόγα που έκαιγε στην ψυχή της.
Πόδια, τι τα χρειάζομαι από τη στιγμή που έχω φτερά να πετάξω;
Καθηλωμένη στο κρεβάτι της, η Φρίντα ξεκίνησε μαθήματα ζωγραφικής μελετώντας παράλληλα τους μεγάλους ζωγράφους. Το 1926 μετά από μεγάλη προσπάθεια κατάφερε να ζωγραφίσει την προσωπογραφία της. Τα χρώματα και η τέχνη ξεχείλιζαν από μέσα της σαν χείμαρρος, με μόνο εμπόδιο να τα φράζει τις εντολές του γιατρού της. Εκείνη όμως δεν μπορούσε να ανεχτεί τον “λευκό καμβά” που της επέβαλλαν για το σώμα και τη ζωή της. Με χρώματα που πήγαζαν από μέσα της και νερό από τα δάκρυα της κατάφερε να μεταφέρει παραστατικότατα τον ψυχικό και σωματικό της πόνο στους πίνακες της.
Τίποτα δεν είναι απόλυτο. Όλα αλλάζουν, όλα κινούνται, όλα περιστρέφονται και όλα πετούν και φεύγουν μακριά
Οι σπουδές και ο τρικυμιώδης έρωτας
Όσο φοιτούσε στην Προπαρασκευαστική Σχολή ξεχώρισε λόγω του πληθωρικού χαρακτήρα της και της αξιοπρόσεκτης εμφάνισης της. Ήταν ιδιαίτερα όμορφη νεαρή, αλλά και οι ενδυματολογικές της επιλογές με τα χρωματιστά ρούχα, τις φούστες και τα μεγάλα κοσμήματα ήταν σήμα κατατεθέν. Εκεί είναι που πρώτη φορά εισήλθε σε πολιτικούς κύκλους στους οποίους έκτοτε παρέμεινε εξαιρετικά ενεργή. Το σπουδαιότερο όμως είναι ότι εκεί πρωτοείδε τον Ντιέγκο Ριβέρα το 1922. Εκείνος ζωγράφιζε μια τοιχογραφία σε ένα αμφιθέατρο της σχολής. Έφτανε μονάχα μια ματιά… και η Φρίντα ήξερε ότι αυτός θα είναι ο άνθρωπος της. Ίσως μάλιστα να ήταν γραφτό της μοίρας, γιατί το ίδιο ένιωθε και αυτός, ειδικά αφού εκείνη του έδειξε τα έργα της.
Όταν η Φρίντα έφυγε από τη ζωή ο Ντιέγκο είπε:
«Κάποια στιγμή με πήρε από το χέρι για να μου δείξει τα έργα της. Τότε κατάλαβα πως ήδη είχε γίνει η πιο σημαντική παρουσία στην ζωή μου».
Η σχέση τους ήταν θυελλώδης και σημαδεύτηκε από χαρές, λύπες και πολιτική ένταση. Το έντονο πάθος, η ιδιαιτερότητα της φύσης τους αλλά και οι προδοσίες και των δύο αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τη ζωγραφική της. Το 1929 παντρεύτηκαν και παρά τους περιστασιακούς ή πιο μόνιμους χωρισμούς πέρασαν μαζί όλη τους τη ζωή. Η Φρίντα συνόδευε τον Ντιέγκο στις εκθέσεις του στο εξωτερικό και μάλιστα έζησαν για κάποιο διάστημα στις Η.Π.Α. Εκεί βίωσε την πρώτη της αποβολή όπου ακολούθησαν και άλλες. Η Φρίντα στιγματίστηκε ψυχικά από το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να κάνει το δικό της παιδί, γεγονός που επίσης εντοπίζεται στους πίνακες της. Κατά τη διάρκεια της ζωής της ήταν γνωστή ως η σύζυγος του Ριβέρα και όχι ως ανεξάρτητη καλλιτέχνης. Η σχέση τους ωστόσο ήταν εμμέσως το έναυσμα για την μεγάλη αναγνώριση που δέχτηκε ύστερα από το θάνατο της.
Εάν μπορούσα να σου δώσω μόνο ένα πράγμα, θα ήθελα να σου δώσω την ικανότητα να δεις τον εαυτό σου μέσα από τα μάτια μου. Μόνο τότε θα καταλάβεις πόσο ξεχωριστός είσαι για μένα
Η ζωγραφική της Φρίντα
Συνολικά η Φρίντα ζωγράφισε περίπου 200 πίνακες. Μετέφερε στον καμβά τις εμπειρίες ζωής της με ύφος συχνά σοβαρό αλλά με ζωηρά χρώματα. Η θεματολογία των έργων της κινείται γύρω από την ταυτότητα της, τον πόνο, το ανθρώπινο σώμα και τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Οι αυτοπροσωπογραφίες ήταν το είδος στο οποίο επέστρεφε ξανά και ξανά. Με σκηνές που φαντάζουν βγαλμένες από ένα όνειρο πολλοί θα περιελάμβαναν τη Φρίντα στους Σουρεαλιστές ζωγράφους. Μία κατηγοριοποίηση πού η ίδια αρνήθηκε κατηγορηματικά, τονίζοντας ότι όλα αυτά που στα μάτια ενός τρίτου μοιάζουν με όνειρο για την ίδια είναι η πραγματικότητα που βιώνει.
Περισσότεροι πίνακες και πληροφορίες για αυτούς, εδώ
Ζωγραφίζω τον εαυτό μου γιατί είμαι ο άνθρωπος που γνωρίζω καλύτερα
Me and my parrotsThe Two FridasFrida and Diego RiveraThe Wounded TableSelf-Portrait with Thorn Necklace & Hummingbird
Previous
Next
Μια τελευταία πινελιά
Στα τέλη της δεκαετίας του 40′ και στις αρχές της δεκαετίας του 50′ η Φρίντα επιβλήθηκε σε μεγάλο αριθμό εγχειρήσεων, συχνά με παρατεταμένη παραμονή στο νοσοκομείο. Η υγεία της επιδεινώθηκε και το τέλος πλησίαζε. Η Φρίντα έλεγε ότι ζωγραφίζει λουλούδια έτσι ώστε αυτά να μην πεθάνουν. Κάτι τέτοιο μοιάζει να συνέβη και με την ίδια. Ζωγραφίζοντας τον εαυτό της, παρέμεινε αθάνατη. Αλλά ίσως να μην ήταν μόνο αυτό. Το πιο σημαντικό είναι ότι με τα χρώματα της παλέτας της προσωπικότητας της κατάφερε να χρωματίσει ανεξίτηλα και τον κόσμο γύρω της. Τυπικά, απεβίωσε στην ηλικία των 47 ετών στις 13 Ιουλίου του 1954. Πρακτικά όμως, η Φρίντα γεννήθηκε χωρίς ημερομηνία θανάτου.
Τα δραματικά γεγονότα της ζωής της καλλιτέχνιδας, η τέχνη της και η προσωπικότητα της ενέπνευσαν πολλούς συγγραφείς και σεναριογράφους. Μακάρι όμως να μπορέσει να εμπνεύσει έστω και λίγο ακόμα και εμάς. Έτσι ίσως, παρά τα προβλήματα που ίσως αντιμετωπίζουμε, καταφέρουμε να αναλώνουμε ενέργεια στα ουσιώδη πράγματα της ζωής…
