Κάθε χρόνο σαν και σήμερα, χαιρόμαστε που μετράμε μία ακόμη αργία στο πρόγραμμα μας. Κάθε Πρωτομαγιά διασκεδάζουμε και γλεντάμε -ή διαδηλώνουμε, ανάλογα, ως επί το πλείστον, προετοιμασμένοι από νωρίς, κι ας είναι μία μόνο μέρα. Συγκεκριμένα, είναι η πρώτη μέρα -η πρώτη μέρα του Μαΐου κάθε χρόνο. Οφείλουμε, όμως, να γνωρίζουμε πού οφείλεται αυτή η αργία, πώς ξεκίνησε όλο αυτό, από που και γιατί…
Ας το πάρουμε ιστορικά και μεθοδικά…
Η εργατική Πρωτομαγιά, όπως είναι ορθά ονοματισμένη, δεν ήταν ποτέ αυτονόητο ότι θα γιορτάζεται. Είναι αποτέλεσμα αγώνα, ο οποίος άλλαξε πολλά δεδομένα για την εργατική τάξη και τους εργοδότες αυτής. Η κινητήρια δύναμη αυτής της αλλαγής, ήταν η διαδήλωση εργατών στο Σικάγο.
1η Μαΐου 1886: Η διαδήλωση στο Σικάγο
Το 1872, υπήρξαν επιτυχημένες εξεγέρσεις και διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά. Κάποια χρόνια αργότερα, εν έτει 1884, λήφθηκε η απόφαση που οδήγησε στον ξεσηκωμό των εργατών στο Σικάγο, για το έτος 1886. Μπορεί τώρα, να χαιρόμαστε και να θεωρούμε δεδομένο ότι υπάρχει το κλασικό, σε πολλούς οκτάωρο, όμως αυτό, ήταν το βασικό αίτημα των εργατών τότε!
Οχτώ ώρες δουλειά , οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο
Το Σικάγο ήταν το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο της χώρας και ήταν αυτό στο οποίο προέβησαν σε απεργία περισσότεροι από 80.000 άνθρωποι. Στο μεταξύ, τριγύρω παρατάχθηκαν 1350 οπλισμένοι, οι οποίοι περίμεναν το άκουσμα συνθημάτων για να λάβουν δράση.
Οι διαδηλώσεις διήρκεσαν κάποιες μέρες, αλλά την 4η του Μάη, η ρίψη αναμμένου δυναμίτη προς τους αστυνομικούς που βρίσκονταν εκεί, ήταν η αιτία για να σκοτωθούν 7 αστυνομικοί και 4 διαδηλωτές, και να υπάρξουν περισσότεροι από 70 τραυματίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι, ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων είναι ακόμα άγνωστος, γιατί αρκετοί από τους τραυματίες κατέληξαν τις επόμενες μέρες.
Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα
1892-93: η Πρώτη ολοκληρωμένη συγκέντρωση στην Ελλάδα
Ήταν 1892-93 όταν 2000 εργαζόμενοι, κατέβηκαν στους δρόμους έχοντας συγκεντρώσει τέσσερα αιτήματα και τη δύναμη έκφρασης αυτών. Ειδικότερα, ζητούσαν
- Κλειστά καταστήματα τις Κυριακές, όλη την ημέρα, ώστε να ξεκουράζονται.
- Το ωράριο εργασίας να μην υπερβαίνει τις 8 ώρες ημερησίως.
- Σύνταξη και ασφάλιση σε εκείνους τους οποίους λόγω τραυματισμού (εργατικού ατυχήματος), διακρίνονται ως ανίκανοι να εργαστούν.
- Τα αιτήματά τους να ψηφιστούν από τη Βουλή.
Ο ματωμένος Μάης του 1936
Το 1936 στη Θεσσαλονίκη, καπνεργάτες κατέβηκαν σε απεργία ζητώντας την αύξηση του ημερομισθίου τους από 75 σε 135 δραχμές, όπως δηλαδή είχε υπογραφεί στη <<Σύμβαση Παπαναστασίου>>, την οποία αψηφούσαν οι καπνέμποροι.
Εκτός αυτού, η πρώτη απεργία καπνεργατών κινήθηκε το 1888 στην πόλη της Δράμας, στην οποία κύριο αίτημα ήταν η μείωση του ωραρίου από τις δεκατρείς στις δέκα ώρες ημερησίως.
Η κατάληψη εργοστασίων ήταν η αφετηρία, λόγω της απόρριψης των αιτημάτων των εργατών. Απέναντί τους, κινήθηκε στρατός και αστυνομία, οι οποίοι προσπαθούσαν να διαλύσουν τις συγκεντρώσεις των απεργών με πυροβολισμούς, φέρνοντας τον αριθμό των θυμάτων τουλάχιστον στα δώδεκα και των τραυματιών στους τριακόσιους.
Από το 1937, η Εργατική Πρωτομαγιά καθιερώθηκε ως ημέρα εορτασμού της εργασίας στη χώρα μας.
Αυτή λοιπόν ήταν η Πρωτομαγιά που δεν γνώρισε κανείς μας, ωστόσο χάρις τις μαρτυρίες και τα ντοκουμέντα της εποχής έχουμε τη δυνατότητα να τη γνωρίσουμε. Για να μη ξεχάσουμε ποτέ τους εργατικούς αγώνες για την προάσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
