Τα Χριστούγεννα είναι καθ’οδόν και είμαι σίγουρη ότι περιμένεις πως και πως τις γιορτινές μέρες και το πνεύμα των ημερών να σε αγκαλιάσει. Θα αναρωτιέσαι, βέβαια, πώς ξεκίνησε αυτή η παράδοση με τα στολίδια, τα δώρα, τα φαγητά, τις οικογενειακές στιγμές, την χαρά, την αγάπη. Αλλά σκέψου: ποιος είναι ο πρωταγωνιστής των Χριστουγέννων; Μα φυσικά, ποιός άλλος; Ο Άι Βασίλης! Να, λοιπόν, η μαγική του ιστορία!
1. Η παράδοση ξεκινά στη γιορτή του Χειμερινού Ηλιοστασίου που, ήδη από την προϊστορική εποχή, γιόρταζαν όλοι σχεδόν οι λαοί της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης. Την ημέρα εκείνη οι άρχοντες κάθε τόπου μαζί με τους υπηκόους τους συνήθιζαν να βγαίνουν στους δρόμους για να προσφέρουν δώρα στα μικρά παιδιά ενώ φύτευαν μάλιστα και στόλιζαν αειθαλή δένδρα και έφτιαχναν στεφάνια από τα κλαδιά τους, κάτι που συμβόλιζε την αιώνια ζωή.
2. Στον Χριστιανικό κόσμο ο Άι Βασίλης ήταν ο Μέγας Βασίλειος, μεγάλος ιεράρχης, επίσκοπος της Καισαρείας της Καππαδοκίας, ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, που άφησε σπουδαίο έργο. Σύμφωνα με την παράδοση, αμέσως μετά τα Χριστούγεννα ξεκινούσε πεζός μ’ ένα ραβδί στο χέρι για διάφορους προορισμούς. Δεν έφερνε στους ανθρώπους υλικά δώρα, αλλά περισσότερο συμβολικά: την ιερατική ευλογία και την καλή τύχη.
3. Στην ευρωπαϊκή δύση ο Άι Βασίλης ταυτίζεται με τον Άγιο Νικόλαο, αρχιεπίσκοπο των Μύρων, που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Αργότερα, στον Μεσαίωνα, με βάση τον Άγιο Νικόλαο δημιουργήθηκε η μυθική μορφή του Sinterklaas, που τιμάται στην Ολλανδία, στο Βέλγιο και στη Γερμανία, ενώ τον 12ο αιώνα Γαλλίδες καλόγριες μοίραζαν δώρα στη μνήμη του στις 6 Δεκεμβρίου. Αυτή θεωρείται η απαρχή του εθίμου στη δυτική κουλτούρα. Εκείνη την εποχή συνδυάζεται η μορφή του Αγίου με τη πληθωρική σκανδιναβική θεότητα Οντίν, που είχε πλούσια γενειάδα και πετούσε καβάλα σε οκτάποδο άλογο. Στο μύθο έρχεται να προσθέσει ένα Φιλανδικό παραμύθι, όπου ο Άι Βασίλης ξεκινώντας από μια χώρα του παγωμένου Βορρά διασχίζει τον κόσμο με έλκηθρο που το τραβούν οχτώ πελώρια ελάφια και μπαίνει στα σπίτια για να αφήσει τα δώρα από τις καμινάδες.
4. Ειδικότερα, η μορφή του Άι Βασίλη γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου (1861-1865). Τότε, ο δημοσιογράφος Ναστ εργαζόταν στο Harper’s Weekly, στο μεγαλύτερο περιοδικό της εποχής και είχε αναλάβει να απεικονίζει αλληγορικά τα δρώμενα του πολέμου. Έτσι, μια από τις ιστορίες του ήταν “Ο Άι Βασίλης στο στρατόπεδο”, όπου για πρώτη φορά παρουσιάζεται ένας ευτραφής και ροδαλός άντρας με στοιχεία από τη γερμανική λαϊκή παράδοση, που μοίραζε δώρα στο στρατόπεδο των Βορείων κρυμμένος από άστρα. Η ιστορία αγαπήθηκε και ο Ναστ την επανέλαβε κάθε Χριστούγεννα.
5. Τέλος και ιδιαίτερα σημαντικό, το 1931 η αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola παρουσίασε τον Άι-Βασίλη να προσφέρει τα προϊόντα της με τα κόκκινα ρούχα (χρώματα της εταιρείας). Ο σχεδιασμός του με τη σημερινή παγιωμένη μορφή έγινε από τον Αμερικανό σχεδιαστή Haddon Sundblom. Η μορφή του αγαπήθηκε και έγινε πασίγνωστη, ενώ μεταφέρθηκε και υιοθετήθηκε στον δυτικό κόσμο κυρίως το 1950-1960, όταν πολλοί μετανάστες μετέφεραν τις παραδόσεις τους εκεί.
Τι καταλαβαίνουμε, λοιπόν, από την ιστορία του Άι Βασίλη; Κάτι πολύ απλό: Αυτό που έχει ανάγκη ο κόσμος είναι Αγάπη. Κάποιον που να φέρνει δώρα και να αγκαλιάζει τα παιδιά, κάποιον που να διαδίδει τη Γαλήνη και την Καλοσύνη. Υπήρχε στην παράδοση, πλάστηκε σε δύσκολους καιρούς από ανθρώπους με όμορφες ιδέες και την ανάγκη να δώσουν μια ανάπαυλα στα κουρασμένα πνεύματα. Μεταφέρθηκε, παραλλάχθηκε και αγαπήθηκε. Μα, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι πως παρά το πως ξεκίνησε, τις διαφορές σε κάθε κουλτούρα, πάντα ήταν ο καλός γεροντάκος που δίνει Ευτυχία και Αγάπη. Δίνει απλόχερα αυτό που όλοι έχουν ανάγκη και συνεχίζει να υπάρχει, παρά τα χρόνια, παρά τις αλλαγές. Υπάρχει γιατί είναι πολύτιμος!
