Στην καθημερινή μας ζωή, συχνά ακούμε τους όρους “αυτισμός” και “διαταραχή αυτιστικού φάσματος (Δ.Α.Φ.)” , εννοώντας μια κατηγορία ανθρώπων που παρουσιάζουν κάποια νευροβιολογικής φύσεως ανωμαλία και έχουν μια προβληματική συμπεριφορά, που παρεμποδίζει την εξελικτική τους πορεία. Σύμφωνα με στατιστικές έρευνες, τα ποσοστά αυτισμού αυξάνονται ετησίως κατά 10- 17%, χωρίς να υπάρχει επίγνωση των αιτιών που οδηγούν σε αυτή την αύξηση. Ενώ υπάρχει μεγαλύτερη εμφάνισή του στα αγόρια έναντι των κοριτσιών.
Αλήθεια, όμως, τι εννοούμε όταν μιλάμε για αυτισμό; Η ετυμολογία του όρου “αυτισμός” προέρχεται από την ελληνική λέξη “εαυτός” και υποδηλώνει ουσιαστικά την απομόνωση του ατόμου με Δ.Α.Φ. στον ίδιο του τον εαυτό. Πρόκειται, για μια φαινομενική τάση των ανθρώπων αυτών να “κλείνονται” στους εαυτούς τους και να αποκόβονται από όλους. Στην πραγματικότητα, όμως, ο κόσμος για αυτούς είναι μια μάζα με ανθρώπους που δυσκολεύονται να κατανοήσουν.
Με απλά λόγια, πρόκειται για εκείνη την μερίδα ανθρώπων που παρουσιάζει ισόβια εκ γενετής νευροαναπτυξιακή διαταραχή, η οποία επηρεάζει τον τρόπο που βιώνουν τον κόσμο γύρω τους, καθώς και τις επικοινωνιακές και διαπροσωπικές τους σχέσεις. Επιπλέον, εμφανίζουν περιορισμένη, επαναλαμβανόμενη και στερεοτυπική συμπεριφορά. Είναι πολύ συχνό φαινόμενο, στα άτομα με Δ.Α.Φ., να συνυπάρχουν αναπηρίες, νοητική υστέρηση και άλλα ιατρικά σύνδρομα. Αξιοσημείωτο είναι, όμως, το γεγονός ότι ενδέχεται να κατέχουν κάποιο είδος ιδιαίτερης χαρισματικότητας, έχοντας αρκετά ανεπτυγμένες δεξιότητες σε συγκεκριμένους μόνο τομείς, όπως στη μουσική, τα μαθηματικά κτλ.
Η αλήθεια είναι, ότι δεν γνωρίζουμε τις αιτίες του αυτισμού, καθώς η εμφάνιση της Δ.Α.Φ. και η κλίμακα έντασης της σε κάθε άτομο διαφέρει. Επίσης, δεν υπάρχει κάποια πρόγνωση της ή κάποια θεραπεία. Το παιδί με αυτισμό θα γίνει ενήλικας με αυτισμό, με τη διαφορά ότι αν δεχθεί την κατάλληλη πρώιμη παρέμβαση θα μπορέσει να βελτιωθεί η κατάστασή του.
Πιο αναλυτικά, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εμφανίσεις του αυτισμού στους ανθρώπους. Ορισμένοι διακατέχονται από υποευαισθησία, δηλαδή μπορεί να μην βλέπουν ή να μην ακούν αρκετά καλά, να καταφεύγουν σε επανάληψη κινήσεων και συμπεριφορών ή να στέκονται πολύ κοντά στους άλλους και να μη μπορούν να περιηγηθούν στου χώρους. Στον αντίποδα, βρίσκονται αυτοί που εμφανίζουν υπερευαισθησία. Δηλαδή, όλα για αυτούς είναι πολύ πιο έντονα – αδυνατούν να απομονώσουν τους ήχους, οι θόρυβοι παραμοφώνονται και μεγεθύνονται, εστιάζουν σε λεπτομέρειες – ενώ παράλληλα, δυσκολεύονται με τις δραστηριότητες και τους προκαλείται ζαλάδα κατά την εκτέλεση των κινήσεων ή αντιμετωπίζουν δυσκολίες και σε ολόκληρη τη μετακίνησή τους ή στο να αντικρίσουν κάτι.
Σε γενικότερα πλαίσια, ανάλογα με την κλίμακα έντασης του αυτισμού – αν είναι ήπιας, λιγότερο βαριάς και πολύ βαριάς μορφής- αυξάνονται και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει σε καθημερινή βάση το εκάστοτε άτομο με Δ.Α.Φ. Παρόλα αυτά, η έγκυρη διάγνωση της και η κατάλληλη παρέμβαση είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής του. Τα διάφορα προγράμματα στήριξης μπορούν να καταστήσουν εφικτή μια καλύτερη ζωή γι’ αυτή την μερίδα ατόμων. Η συντελεστική μάθηση διαδραματίζει ιδιαίτερο ρόλο σε αυτές τις περιπτώσεις, καθώς το άτομο με Δ.Α.Φ. μπορεί να μάθει νέες δεξιότητες και τεχνικές, ενώ έχοντας την απαραίτητη ενίσχυση να ανακαλεί αυτές και όχι τις παλιές προβληματικές δεξιότητες. Φυσικά σε όλο αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντική η συνεργασία, μεταξύ των ειδικών και του οικείου περιβάλλοντος του ασθενή, προκειμένου να επιτευχθούν τα απαιτούμενα αποτελέσματα.
Εν ολίγοις, η διαταραχή αυτιστικού φάσματος είναι μια μη αναστρέψιμη κατάσταση, η οποία επιδέχεται περαιτέρω βελτίωσης. Εντούτοις, δεν θα έπρεπε να γίνεται αιτία για να στοχοποιούμε ορισμένους ανθρώπους και να τους περιθωριοποιούμε. Οι όποιες ιδιαιτερότητες και αν παρουσιάζουν αυτά τα άτομα, δεν μειώνουν σε καμία περίπτωση την αξία και το σεβασμό που οφείλουμε να τους δείχνουμε. Είναι και αυτοί άνθρωποι, ακριβώς όπως και εμείς!
Η 2η Απριλίου είναι θεσμοθετημένη από τον ΟΗΕ για να μας υπενθυμίζει, ότι υπάρχει και αυτή η ομάδα ανθρώπων, που αν και διαφέρουν από εμάς σε ορισμένους τομείς, οφείλουμε να μη τους παραγκωνίζουμε. Αντίθετα, είναι αναγκαίο να είμαστε δίπλα τους, στηρίζοντας τους σε όλες τις προσπάθειες τους, διαμορφώνοντας μια κοινωνία η οποία θα τους αγκαλιάζει και θα τους δέχεται, ακριβώς όπως είναι, με όλες τους τις ιδιαιτερότητες και τα ξεχωριστά τους γνωρίσματα. Μόνο αν ευαισθητοποιηθούμε, εμείς πρώτα, θα μπορέσει να διαμορφωθεί ένα υγιές περιβάλλον για αυτά τα άτομα, μέσα στο οποίο θα μπορέσουν να εξελιχθούν και να κάνουν πραγματικότητα όλα τους τα όνειρα.
Ας μη γυρνάμε την πλάτη στους ανθρώπους που μας έχουν πραγματικά ανάγκη. Έχουν και αυτοί δικαίωμα στη ζωή ακριβώς όπως και εμείς!
Πηγή: Υπουργείο Υγείας
