Τι είναι το AIDS
AIDS σημαίνει Acquired Immune Deficiency Syndrome, δηλαδή Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας και προκαλείται από τον ιό της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (HIV). Οι ονομασίες HIV και AIDS μπορεί να συγχέονται γιατί και οι δύο αυτοί όροι περιγράφουν την ίδια νόσο. Σκεφτείτε το AIDS σαν μια προχωρημένη HIV νόσο. Ο ιός HIV προκαλεί AIDS μολύνοντας και σκοτώνοντας έναν τύπο κυττάρων που ονομάζονται helper T cells, τα οποία είναι απαραίτητα για τη σωστή ανοσολογική απόκριση σε μολυσματικούς παράγοντες. Η αργή, αλλά συνεχής απώλεια αυτών των κυττάρων αφήνει το σώμα αδύναμο να αμυνθεί ενάντια σε έναν μακρύ κατάλογο βακτηρίων και ιών, και είναι η μόλυνση με αυτούς τους ευκαιριακούς παράγοντες που σκοτώνει τελικά τον ασθενή.
Ένα άτομο με AIDS έχει ένα ανοσοποιητικό σύστημα τόσο αποδυναμωμένο από τη δράση του HIV, που συνήθως αρρωσταίνει από μία ή περισσότερες ευκαιριακές λοιμώξεις, όπως πνευμονία (PCP) ή Σάρκωμα Καπόζι (KS), Σύνδρομο Απίσχνασης (απώλεια βάρους), βλάβες στη μνήμη ή καρκίνους. Ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων, περίπου το 5%, που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV δεν χρειάζεται να λάβει αντιρετροϊκά φάρμακα και ούτε αναπτύσσει ποτέ AIDS, επειδή, για κάποιο άγνωστο μέχρι στιγμής λόγο, αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να ελέγχουν την καταστροφική δράση του HIV μόνο με τη βοήθεια του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Αυτά τα HIV οροθετικά άτομα κατατάσσονται στην κατηγορία των λεγόμενων non-progressors. Χωρίς θεραπεία, τα άτομα με AIDS συνήθως πεθαίνουν μετά από περίπου 3 χρόνια. στίγμα aids
Από που προέρχεται ο HIV
Η επιστημονική έρευνα ανακάλυψε ότι ο ανθρώπινος ιός της ανοσοανεπάρκειας (HIV) συνδέεται με τον ιό της ανοσοανεπάρκειας των πιθήκων (SIV) καθώς υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ των δύο ιών. Ο HIV-1 είναι στενά συνδεδεμένος με ένα στέλεχος του SIV που βρέθηκε σε χιμπατζήδες, και ο HIV-2 είναι στενά συνδεδεμένος με ένα στέλεχος του SIV που βρέθηκε σε πιθήκους sooty mangabey. Οι ερευνητές που ανακάλυψαν τη σύνδεση αυτή κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι χιμπατζήδες ήταν η πηγή του HIV-1, και ότι ο ιός σε κάποιο σημείο πέρασε από τους χιμπατζήδες στους ανθρώπους μέσω του «κυνηγιού», είτε από την κατανάλωση κρέατος χιμπατζήδων, είτε από τη μόλυνση των κυνηγών μέσω τραυματισμών.
Πως ξεκίνησε το AIDS
Τον Ιούνιο του 1981, το CDC δημοσίευσε μια έκθεση σχετικά με την εμφάνιση, χωρίς αναγνωρίσιμη αιτία, της πνευμονίας PCP σε πέντε άντρες στο Λος Άντζελες. Αυτή η έκθεση πολλές φορές αναφέρεται ως η “αρχή” του AIDS στις ΗΠΑ. Επειδή υπήρχαν ελάχιστα στοιχεία γνωστά σχετικά με τη μετάδοση αυτής που φαινόταν να είναι μια νέα ασθένεια, υπήρχε ανησυχία για το ενδεχόμενο μετάδοσης της ασθένειας από άτομα που δεν είχαν εμφανή συμπτώματα. Ορισμένες παραδοχές που έγιναν τότε, αποδείχθηκαν αβάσιμες λίγους μήνες αργότερα.
Για παράδειγμα, τον Ιούλιο του 1981 ο Δρ. Curran του CDC δήλωσε ότι δεν υπάρχει εμφανής κίνδυνος επιδημίας σε μη ομοφυλόφιλους. Μόλις πέντε μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1981, έγινε σαφές ότι η ασθένεια επηρέασε και άλλες ομάδες του πληθυσμού, όταν τα πρώτα κρούσματα πνευμονίας PCP αναφέρθηκαν σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Την ίδια στιγμή, η πρώτη περίπτωση AIDS από χρησιμοποιημένες βελόνες και σύριγγες τεκμηριώνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τον Ιανουάριο του 1983, έρευνες μεταξύ γυναικών που ανέπτυξαν AIDS χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου, έδειξαν ότι η ασθένεια μπορεί να μεταδίδεται και μέσω ετεροφυλόφιλου σεξ. Την ίδια εποχή, το CDC άρχισε να εξετάζει το ενδεχόμενο μετάδοσης του AIDS από παράγωγα πήξης του αίματος και μέσω μεταγγίσεων αίματος. Ο James Curran, επικεφαλής τότε της Task Force του CDC, δήλωσε: “Η αίσθηση του επείγοντος είναι μεγαλύτερη για τους αιμορροφιλικούς, γιατί αυτά τα άτομα εκτίθενται σε αίμα από σχεδόν 5.000 επιμέρους δωρητές αίματος κάθε φορά”.
Το Μάιο του 1983, οι γιατροί στο Ινστιτούτο Παστέρ της Γαλλίας, ανέφεραν ότι είχαν απομονώσει έναν νέο ιό, που θα μπορούσε να είναι η αιτία του AIDS. Οι ερευνητές Λυκ Μοντανιέ και Φρανσουάζ Μπαρ-Σινουσί είχαν βρει έναν ιό στον πρησμένο λεμφαδένα ενός ασθενή του AIDS. Τον ονομάζουν ιό που σχετίζεται με λεμφαδενοπάθεια ή LAV. Εν τω μεταξύ, ο ερευνητής Jay Levy στο UCSF βρίσκει τον ιό ARV ή ιό σχετιζόμενο με το AIDS. στίγμα aids
Το 1986 όλοι συμφωνούν ότι αυτός είναι ο ίδιος ιός και τον ονομάζουν από κοινού HIV: ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της HIV λοίμωξης
Μερικοί άνθρωποι (περίπου το 87%) που μολύνονται με HIV παρουσιάζουν πολύ έντονα συμπτώματα, ενώ άλλοι δεν αισθάνονται απολύτως τίποτα. Όσοι έχουν συμπτώματα συνήθως εμφανίζουν πυρετό, κούραση ή αλλεργία. Άλλα συνηθισμένα συμπτώματα είναι: πονοκέφαλος, πρησμένοι αδένες και πονόλαιμος. Αυτά τα συμπτώματα εκδηλώνονται 2-4 εβδομάδες μετά την μόλυνση. Αυτή η περίοδος λέγεται πρωτολοίμωξη ή οξεία HIV λοίμωξη. Τα συμπτώματα της πρωτολοίμωξης μπορεί επίσης να είναι παρόμοια με άλλων σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση ή η ηπατίτιδα, που μεταδίδονται ευκολότερα. Επίσης το άγχος, ο φόβος και η ανασφάλεια μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα σε κάποιους ανθρώπους, ακόμα και αν δεν έχουν τίποτα. στίγμα aids
Διάγνωση της HIV νόσου
Λόγω του γεγονότος ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα που σχετίζονται με την πρωτολοίμωξη, ο καλύτερος τρόπος διάγνωσης της HIV νόσου, είναι το ειδικό test αίματος. Δυστυχώς το test αποδίδει αποτελέσματα μόνο όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του μολυσμένου ατόμου αναπτύξει αντισώματα ή αντιγόνο στον HIV. Κατά τη διάρκεια που μεσολαβεί μεταξύ της μόλυνσης και της ανάπτυξης αντισωμάτων ή αντιγόνου, το test βγαίνει αρνητικό.
Αν ανησυχείτε για την πιθανότητα να έχετε μολυνθεί με τον ιό HIV πρόσφατα και έχετε συμπτώματα όπως τα παραπάνω, πηγαίνετε στο γιατρό. Ο γιατρός μπορεί να εκτιμήσει αν έχετε μολυνθεί με HIV ή κάποιον άλλο ιό. Αν πιθανολογήσει ότι υπάρχει πρόσφατη μόλυνση με HIV, μπορεί να κάνει ένα PCR (Polymerase Chain Reaction) test για να διαπιστώσει αν ο ιός HIV είναι παρόν στο αίμα.
Όταν τελειώσει η πρωτολοίμωξη, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν κανένα ορατό σύμπτωμα για τα επόμενα 5-10 χρόνια. Αν παραμείνει χωρίς θεραπεία, το ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί σημαντικά και η ασθένεια εξελίσσεται σε AIDS. Τα επόμενα συμπτώματα που παρουσιάζονται σχετίζονται με τις “ευκαιριακές λοιμώξεις” που εκδηλώνονται στα άτομα με AIDS, όπως πνευμονία, φυματίωση και τοξοπλάσμωση. στίγμα aids
Πως κολλάει κάποι@ (και πως προφυλάσσεται από) HIV
Ο HIV μεταδίδεται από ένα οροθετικό άτομο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, όταν συγκεκριμένα υγρά του σώματός του που περιέχουν HIV μπουν απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος ενός άλλου ατόμου μέσω μιας βλεννογόνου μεμβράνης (π.χ. το εσωτερικό του ορθού και του κόλπου, το άνοιγμα του πέους και του στόματος) ή μέσω ενός κατεστραμμένου ιστού ή με μια σύριγγα ή από την μητέρα προς το έμβρυο.
Τα σωματικά υγρά ενός οροθετικού ατόμου που περιέχουν HIV σε ικανή ποσότητα για να επιτευχθεί μετάδοση του ιού, είναι:
- Αίμα (συμπεριλαμβανομένου του αίματος περιόδου)
- Σπέρμα και προσπερματικά υγρά
- Κολπικά υγρά
- Πρωκτικά υγρά
- Μητρικό γάλα
Για να μεταδοθεί ο HIV πρέπει:
- να είναι παρόν σε ικανή ποσότητα σε κάποιο από αυτά τα υγρά
- να εισχωρήσει μέσα στο σώμα
Οι σεξουαλικές συμπεριφορές που μπορούν να μεταδώσουν τον HIV είναι:
- Κολπικό σεξ (πέος μέσα σε αιδοίο)
- Πρωκτικό σεξ (πέος μέσα σε πρωκτό)
- Στοματικό σεξ (στόμα σε πέος ή αιδοίο)
Άλλοι τρόποι μετάδοσης του HIV είναι:
- Κοινή χρήση συριγγών όταν λαμβάνεται δόση ναρκωτικών ουσιών
- Μη επαγγελματικό τατουάζ και τρύπημα αυτιών κλπ.
- Τυχαίες διατρήσεις με σύριγγες
- Μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος
- Τοκετός
- Θηλασμός
Τα ποσοστά κινδύνου μετάδοσης του HIV δεν είναι απόλυτα. Ο κίνδυνος μετάδοσης εξαρτάται από τον τύπο έκθεσης αλλά και από παράγοντες όπως οι ακόλουθοι:
- Μολυσματικότητα: Υψηλό ιϊκό φορτίο αυξάνει τον κίνδυνο. Για κάθε log μείωσης του ιϊκού φορτίου, ο κίνδυνος μόλυνσης μειώνεται 2,5 φορές.
- Γεννητικά, στοματικά έλκη, ΣΜΝ ή αιμορραγίες αυξάνουν τον κίνδυνο σεξουαλικής έκθεσης
- Τα τυχαία τρυπήματα από βελόνα με νωπό αίμα, το βαθύ τρύπημα ή η ενδοφλέβια ένεση αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV
Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι:
- Οι περισσότεροι άνθρωποι με HIV δεν δείχνουν άρρωστοι
- Πολλοί άνθρωποι με HIV δεν έχουν κάνει test και δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο ιός HIV ΔΕΝ μεταδίδεται με:
- Σάλιο, δάκρυα, ιδρώτα, κόπρανα ή ούρα
- Αγκαλιά
- Φιλί
- Μασάζ
- Χειραψία
- Τσιμπήματα εντόμων
- Συγκατοίκηση με κάποιον οροθετικό
- Κοινή χρήση τουαλέτας ή ντους στίγμα aids
Υπάρχει θεραπεία;
Ο HIV είναι ένας ρετροϊός, γι’ αυτό τα φάρμακα που στοχεύουν σε αυτόν λέγονται αντιρετροϊκά. Ο συνδυασμός αντιρετροϊκών φαρμάκων, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, σταματάει εντελώς τη μόλυνση νέων κυττάρων, αλλά δεν έχει καμία επίδραση στα κύτταρα που έχουν ήδη μολυνθεί και βρίσκονται κρυμμένα σε λανθάνουσα κατάσταση στον οργανισμό ενός οροθετικού ανθρώπου. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να σταματήσουν την εξέλιξη του AIDS και επιτρέπουν στα άτομα με HIV λοίμωξη να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή για όσο διάστημα λαμβάνουν τα φάρμακα. Αλλά τα αντιρετροϊκά που υπάρχουν σήμερα δεν μπορούν να θεραπεύσουν πλήρως την HIV λοίμωξη.
Μιας και αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα, είναι σημαντικό τα άτομα που δεν έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV να παραμείνουν αρνητικά και τα άτομα που έχουν μολυνθεί να παραμείνουν υγιή. Για τα άτομα που έχουν μολυνθεί με τον HIV, η ανάπτυξη των φαρμάκων έχει βοηθήσει στην αλλαγή της πορείας της νόσου. Σήμερα, οι πιθανότητες να αναπτύξει AIDS κάποιος οροθετικός που θα λάβει έγκαιρη και σωστή θεραπεία, είναι ελάχιστες.
Επιπλέον, όταν κάποιος γνωρίζει ότι είναι φορέας του ιού HIV και βρίσκεται υπό επιτυχημένη αντιρετροϊκή θεραπεία, οι πιθανότητες να μεταδώσει τον ιό στον ερωτικό σύντροφό του είναι ελάχιστες. Η επιστήμη έχει βοηθήσει, έτσι ώστε μία θετική διάγνωση για HIV να μην σημαίνει πλέον θανατική καταδίκη. Όταν κάποιος αρχίζει αντιρετροϊκή θεραπεία, είναι σημαντικό να συζητά με τον γιατρό του τις διάφορες επιλογές που υπάρχουν. Ο γιατρός θα κάνει μια σειρά αιματολογικών εξετάσεων και βάση του επιπέδου του ιϊκού φορτίου και των CD4+ λεμφοκυττάρων και των τυχόν μεταλλάξεων του ιού, θα καθορίσει με ποια φάρμακα πρέπει να ξεκινήσει η θεραπεία, έτσι ώστε να επιτευχθεί το γρηγορότερο δυνατόν η καταστολή του ιού HIV.
Στο μέλλον θα αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικά φάρμακα, που δεν θα επιτρέπουν στον ιό HIV να εισβάλλει στα λεμφοκύτταρα του ανθρώπου. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η επιστήμη υπόσχεται κλινικές δοκιμές για νέα φάρμακα -συμπεριλαμβανομένου και ενός χαπιού την ημέρα-, τα οποία θα μπορούν να εμποδίζουν τη λοίμωξη. Στη Μεγάλη Βρετανία, ωστόσο, εγκρίθηκε πρόσφατα μία νέα ενέσιμη θεραπεία, η οποία θα βοηθήσει πολλούς ανθρώπους. Παρομοίως, ειδικές κολπικές κρέμες που καταστρέφουν τον ιό μπορεί να είναι αποτελεσματικές τα επόμενα χρόνια. Ως τότε η προσοχή και η προφύλαξη είναι τα ατομικά όπλα του καθενός και της καθεμιάς. στίγμα aids
Τι γίνεται όμως με το στίγμα;
Το AIDS από την εμφάνιση του χρησιμοποιήθηκε ως μέσο κοινωνικού στιγματισμού και αποκλεισμού. Ο φόβος μπροστά στην ασθένεια και τον θάνατο, ο φόβος μπροστά στο άγνωστο, η άγνοια γύρω από το AIDS, η άγνοια για την αιτιολόγηση της κατάστασης, την προβλεψιμότητα της και την πορεία της, η μισαλλοδοξία, η έλλειψη ανοχής, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις σχετικά με διαφορετικούς τρόπους ζωής και διαφορετικές επιλογές, η προσκόλληση σε συντηρητικές παραδοσιακές ιδέες, η ανάγκη διαφοροποίησης, η ανάγκη αποστασιοποίησης από κάτι που θεωρείται επικίνδυνο και μπορεί να έχει επιπτώσεις στην ζωή, οδήγησαν πολύ γρήγορα στον στιγματισμό και την κοινωνική διάκριση των οροθετικών ατόμων.
Καθώς εμφανίστηκε με μεγαλύτερη συχνότητα σε ορισμένες ομάδες ή σε άτομα με ιδιαίτερους τρόπους ζωής, δημιούργησε αποδιοπομπαίους τράγους αποδίδοντας την ευθύνη μιας νόσου σε κοινωνικές ομάδες όπως οι ομοφυλόφιλοι και οι χρήστες τοξικών ουσιών, οι οποίοι ονομάστηκαν ομάδες υψηλού κινδύνου και μετατράπηκαν σε ομάδες υψηλής ενοχής. Παρόλο που οι μέχρι σήμερα προσπάθειες ενημέρωσης αντιτίθενται σε μια τέτοια κατηγοριοποίηση της HIV λοίμωξης, εξακολουθεί από πολλούς να υπάρχει η αντίληψη ότι το AIDS αφορά μόνο συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες οδηγώντας τους έτσι και σε έναν επισφαλή εφησυχασμό που, όπως δείχνουν τα επιδημιολογικά στοιχεία, έχει αποβεί μοιραίος. Γιατί; Όπως είναι γνωστό, το AIDS αφορά όλους ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, την σεξουαλικότητα, τις επιλογές.
Οι οροθετικοί σημειώνονται κοινωνικά ως “οι διαφορετικοί”, αυτοί που δεν ανήκουν σε εμάς, αυτοί που φέρουν το κακό, αυτοί που είναι κακοί γιατί μπορούν να μολύνουν. Οι συνέπειες του στιγματισμού στα οροθετικά άτομα είναι πολύμορφες . Στο ψυχολογικό επίπεδο συνδυάζονται με κατάθλιψη, έλλειψη αυτοεκτίμησης, απελπισία. Στο κοινωνικό επίπεδο, ο στιγματισμός και οι προκαταλήψεις οδηγούν στην διάκριση των οροθετικών ατόμων και στον αποκλεισμό τους από κοινωνικές διεργασίες.
Η σιωπή γύρω από το AIDS και την σεξουαλικότητα, με την οποία αυτό άμεσα συνδέεται, αποτελεί και αυτή ένα είδος διάκρισης. Το AIDS είναι μία ασθένεια που μεταδίδεται και σεξουαλικά. Για να μπορέσουμε να μιλήσουμε αποτελεσματικά για μέτρα πρόληψης, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να μιλήσουμε ανοικτά για το σεξ και τα διάφορα είδη σεξουαλικότητας. Πολλές πολιτικές πρόληψης αποδείχθηκαν ανεπιτυχής, όταν περιόρισαν τον διάλογο σε έναν ιατρικό μονόλογο. Και αυτό συνέβη επειδή απέφυγαν να μιλήσουν για θέματα που, εξαιτίας της σεμνοτυφίας της κοινωνίας, θεωρούνται ταμπού.
Ακόμα και ο τρόπος που πολλές φορές μιλάμε για το AIDS υποδαυλίζει τις προκαταλήψεις και οδηγεί σε διακρίσεις και στιγματισμό. Ήδη μεγάλοι τίτλοι στις εφημερίδες εν΄ όψη της 1ης Δεκεμβρίου μιλάνε για την μάστιγα του αιώνα. Όμως μάστιγα είναι το μαστίγιο, είναι το μέσο μιας τιμωρίας. Ταυτίζοντας την υγεία με την αρετή και τη νόσο με τη διαφθορά, τόσα χρόνια μετά την έναρξη της επιδημίας συνεχίζουμε να περιγράφουμε μεταφορικά το AIDS ως μια ενοχική νόσο, ως μία νόσο που ήρθε να επιβληθεί σαν τιμωρία για έναν τρόπο ζωής που αλλιώς θα έμενε ατιμώρητος. Συνεχίζουμε να μιλάμε για θύματα λες και πρόκειται για κάποιο έγκλημα. Συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε τα οροθετικά άτομα με οίκτο, αφαιρώντας τους έτσι κάθε αξιοπρέπεια και δύναμη να υποστηρίξουν τον εαυτό τους.
Έχει ειπωθεί ότι o HIV είναι ένας έξυπνος ιός. Πιστεύω ότι ο ίδιος μας δείχνει και τον τρόπο να τον αντιμετωπίσουμε. Ο HIV και το AIDS δεν κάνουν κοινωνικές διακρίσεις είναι καιρός να σταματήσουμε να κάνουμε και εμείς.
