Τί είναι Φεμινισμός;
Ο όρος Φεμινισμός [λόγ. < γαλλ. féminisme < λατ. femina `γυναίκα΄ (-isme = -ισμός)], όπως αυτός περιγράφεται στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, είναι η αντίληψη σύμφωνα με την οποία η γυναίκα θεωρείται ίση και ισότιμη με τον άντρα σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής. Επιπλέον, αποτελεί το αντίστοιχο γυναικείο διεκδικητικό κίνημα, που στοχεύει στην κατάργηση κάθε διάκρισης σε βάρος των γυναικών.
Εκτός από τα παραπάνω, ο Φεμινισμός, ή καλύτερα οι διάφορες Φεμινιστικές Προσεγγίσεις, εντάσσονται στην ευρύτερη ομπρέλα μιας ιδεολογίας, μιας στάσης που υιοθετεί κανείς απέναντι στο status quo, με απώτερο σκοπό την προώθηση της ισότητας των φύλων στην εργασία, το εισόδημα, την υγεία, το μερίδιο στην εξουσία, την εκπαίδευση, τη γνώση, καθώς και τη συμφιλίωση οικογένειας- εργασίας.
Ακόμη, αποτελεί έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς απέναντι στο κατεστημένο, το κοινωνικά αποδεκτό και τις βαθιά ριζωμένες στάσεις και αντιλήψεις, που οδηγούν σε προκαταλήψεις και καθωσπρεπισμούς δημιουργώντας στερεότυπα έμφυλων ρόλων και σχέσεις δυναμικής ισχύος. Είναι μια φωνή κραυγής για τη διεκδίκηση των αυτονόητων δικαιωμάτων των γυναικών, στην ελευθερία, τη δύναμη, τον έλεγχο του σώματός τους και την ισότητα ανδρών και γυναικών μέσω πολιτικών, νομικών και πολιτισμικών κατοχυρώσεων.
Φεμινισμός είναι η ριζοσπαστική αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι άνθρωποι.
Ποια είναι τα Κύματα του Φεμινισμού;
- 19ος – αρχές 20ου αιώνα: Ξεκίνησε από γυναίκες του Δυτικού κόσμου, μεσαίας ή ανώτερης αστικής τάξης, με στόχο την επίτευξη της νομικής ισότητας και πολιτικής εξίσωσης των γυναικών με τους άνδρες, δηλαδή την απόκτηση ψήφου (Suffrage Movement).
Πρέπει να απελευθερώσουμε το μισό του ανθρώπινου είδους, τις γυναίκες, ώστε να μπορέσουμε να βοηθήσουμε να απελευθερωθεί και το άλλο μισό.
2. 1960- ca. 1989: Επικεντρώνεται σε ζητήματα πολιτισμικών και κοινωνικών ανισοτήτων, σε αναπροσδιορισμό των κανόνων για τα φύλα και το ρόλο των γυναικών στην κοινωνία. Επιπλέον, δόθηκε έμφαση στο φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας, σε νομικές ανισότητες ή ανισότητες στον εργασιακό χώρο, σε θέματα αναπαραγωγής και σεξουαλικότητας.
Πόσο λάθος είναι για μια γυναίκα να περιμένει έναν άντρα να φτιάξει τον κόσμο που θέλει, αντί να τον δημιουργήσει μόνη της.
3. 1990- ca. 2010: Δίνεται έμφαση στις πολιτικές ταυτότητες των γυναικών με βάση το φύλο, τη φυλή, το έθνος, την κοινωνική τάξη και τη σεξουαλική προτίμηση.
4) 2010- σήμερα: Επικεντρώνεται στην ενδυνάμωση των γυναικών και την κουλτούρα της βίας, που κυμαίνεται από την παρενόχληση στον δρόμο (catcalling) έως τους μαζικούς βιασμούς, τις σεξουαλικές επιθέσεις και τις γυναικοκτονίες. Συνδέεται με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το κίνημα #metoo κ. ά.
Γιατί ο Φεμινισμός είναι σημαντικός;
Οι περισσότερες γυναίκες νομίζω θα συμφωνούσαν στο ότι ερχόμαστε αντιμέτωπες με καθημερινές δυσκολίες λόγω του φύλου μας, από το ντύσιμο, την εξωτερική εμφάνιση έως και το γνωστικό δυναμικό ή τις ικανότητές μας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι στερεότυπες εκφράσεις, όπως «γυναίκα οδηγός», «η γυναίκα είναι υπεύθυνη για την ανατροφή των παιδιών», αλλά και το γεγονός ότι η κοινωνία περιμένει από εμάς να είμαστε πιο τρυφερές, αγαθές και λιγομίλητες, περιποιημένες και «θηλυκές», χωρίς να γινόμαστε προκλητικές.
Πολλές φορές, μάλιστα, κυριαρχεί και ο φόβος να επιστρέψουμε στο σπίτι μόνες μας το βράδυ, με την απειλή του βιασμού ή της αρπαγής. Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, μάλιστα, πρέπει να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίζουμε σχόλια του κοινωνικού περίγυρου, όπως «άντε πότε θα παντρευτείς», «γιατί δεν κάνεις τώρα παιδιά που είσαι νέα» κλπ., που σχετίζονται κυρίως με την αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας και τις αναμενόμενες από την κοινωνία συμπεριφορές με βάση το φύλο.
Πρόκληση, αλλά και καθήκον μας, λοιπόν, είναι να εναντιωθούμε σε όλα αυτά τα εγκαθιδρυμένα κοινωνικά στερεότυπα για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε, να φοράμε, να λέμε ή να επιλέγουμε, ώστε να είμαστε ελεύθερες να αποφασίζουμε για τον εαυτό και το μέλλον μας, αλλά και να μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές τις φεμινιστικές αξίες.
Οι γυναίκες δεν πρόκειται να γίνουν ίσες έξω από το σπίτι, όσο οι άντρες δεν είναι ίσοι μέσα στο σπίτι.
