Αν είστε λάτρεις της λογοτεχνίας και, συγκεκριμένα, της ποίησης, η Δέσποινα Ντάση αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία από τις σπουδαιότερες σύγχρονες ποιήτριες που αξίζει να γνωρίσετε! Στο δυναμικό της, έχει ήδη δύο ποιητικές συλλογές που έχουν συγκινήσει το κοινό και φέρουν τους τίτλους “Μνήμες μικρού μήκους“ και “Όλα τα Μη του κόσμου”. Σε αυτή την πολύ όμορφη και ειλικρινή συζήτηση, μοιράζεται μαζί μας τις απόψεις της για την τέχνη της ποίησης και μας περιγράφει ποιες υπήρξαν για εκείνη οι αφορμές, ώστε να ακολουθήσει τον γοητευτικό αυτό δρόμο της λογοτεχνίας.

Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με τον κόσμο της ποίησης; Σε ποια ηλικία κάνατε τις πρώτες απόπειρες συγγραφής;

Η πρώτη συνειδητοποιημένη επαφή μου με την ποίηση ήταν σε ηλικία 12 ετών. Πιο συγκεκριμένα, το καλοκαίρι του 1995, όταν βρέθηκε στα χέρια μου η “Νεοελληνική Ποιητική Ανθολογία” από τις εκδόσεις Πάπυρος. Μέσα απ’ το βιβλίο αυτό, μου φανέρωσε η ποίηση το μαγικό τοπίο της. Στην ηλικία εκείνη ξεκίνησα και τις πρώτες μου απόπειρες ποιητικής γραφής.

Υπάρχει κάποιος ποιητής ή ποιήτρια που να υπήρξε πρότυπο για εσάς, ώστε να θέλετε να ακολουθήσετε την πορεία του;

Στην άγουρη εκείνη ηλικία των 12 ετών, έμπνευση υπήρξε ο Νικηφόρος Βρεττάκος με το φως στους στίχους του καθώς και ο Γιάννης Ρίτσος. Όμως, μεγαλώνοντας και γνωρίζοντας μεγάλο μέρος του ποιητικού έργου Ελλήνων και ξένων ποιητών, αυτός ο πρώτος εφηβικός μύθος του προτύπου καταρρίφθηκε γρήγορα. Για πολλά χρόνια θα έλεγα πως δεν είχα πρότυπο. Μα τα τελευταία τρία χρόνια με συγκινεί ιδιαίτερα η περίπτωση και ο χαρακτήρας του ποιητή Γεωργίου Δροσίνη. Το ήθος του, οι γνώσεις του, το σύνολο του έργου του και η προσφορά του στα γράμματα και στον πολιτισμό στέκονται πολύ ψηλά μέσα μου. Τον θαυμάζω.

Πολλοί πιστεύουν ότι η μοναχικότητα και η συναισθηματική αστάθεια είναι, μεταξύ άλλων, απαραίτητες συνθήκες για την άνθιση της δημιουργικότητας. Υπάρχουν, όμως, στην πραγματικότητα, ιδανικές συνθήκες ή συγκεκριμένη συναισθηματική κατάσταση για να γραφτεί ένα ωραίο ποίημα;

Η μοναχικότητα και η συναισθηματική αστάθεια ίσως να είναι, ως επί το πλείστον, ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά των δημιουργών. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως είναι και τα απαραίτητα στοιχεία ή η συνθήκη κάτω από την οποία θα γεννηθεί ένα ωραίο έργο τέχνης ή ένα ποίημα. Πολλές φορές, ένα ωραίο ποίημα έρχεται και σε συναντά σε ανύποπτες στιγμές. Σε στιγμές χαράς, σε στιγμές έντονου βιώματος ή συναισθήματος, σε στιγμές μελαγχολίας και λύπης, σε στιγμές εσωτερικής ηρεμίας, παρατήρησης του κόσμου, σε στιγμές έμπνευσης και φαντασίας… Δεν πιστεύω, λοιπόν, πως υπάρχουν ιδανικές συνθήκες κάτω από τις οποίες ανθίζει η δημιουργικότητα ή που γράφεται ένα ποίημα. Το ποίημα δεν “κόβεται”, δεν προκαλείται· το ποίημα “πέφτει” μόνο του, αβίαστα, όταν πλέον έχει μέσα σου ωριμάσει.

Τα ποιήματά σας διακρίνονται από ιδιαίτερη ευαισθησία, ακόμα και σε ζητήματα που αφορούν τον κόσμο και την κοινωνία. Θα θέλατε να περάσετε κάποια συγκεκριμένα μηνύματα μέσα από αυτά;

Πράγματι, η πρώτη μου ποιητική συλλογή, με τίτλο “Όλα τα μη του κόσμου”, περιείχε ποιήματα με κοινωνικούς προβληματισμούς. Με πληγώνει η αδικία και οι ανισότητες που υπάρχουν σ’ αυτόν τον κόσμο. Θα ήθελα να υπάρχει περισσότερη αφύπνιση γύρω από αυτά τα θέματα και να μην λέμε απλά πως έτσι είναι τα πράγματα και πως δεν μπορούν να αλλάξουν. Κάθε ένας από εμάς, μέσα απ΄ τις πράξεις και τις σκέψεις του, μπορεί να φέρει μια αχτίδα φως σ’ αυτόν τον κόσμο.

Έχω πληροφορηθεί ότι είστε απόφοιτος της σχολής Διοίκησης και Οικονομίας και εργάζεστε χρόνια σε αυτόν τον τομέα, ο οποίος είναι εντελώς αντίθετος από την ποίηση. Μήπως αυτός ο συνδυασμός και η εναλλαγή καταστάσεων σας βοηθούν στο να κρατήσετε μία ισορροπία στον χαρακτήρα και τα συναισθήματά σας;

Αυτός ο συνδυασμός για πάνω από 15 χρόνια εξυπηρετούσε όντως κάποια ισορροπία ανάμεσα στον ρεαλισμό και στο συναίσθημα. Όμως, όσο μεγαλώνω απομακρύνομαι από το συγκεκριμένο επαγγελματικό πεδίο και στρέφομαι σε άλλες κλίσεις μου, που σκοπό έχουν τόσο την εσωτερική μου εξέλιξη όσο και την προσφορά στον συνάνθρωπο.  Νιώθω πως πήρα όσα “μαθήματα” είχε να μου διδάξει ο εταιρικός τομέας και πως αυτός ο κύκλος εν μέρει κλείνει.

Ποιες  καταστάσεις σας εμπνέουν και σας δίνουν κίνητρο για να γράψετε ένα ποίημα;

Ένα έντονο συναίσθημα, μία μνήμη που επιμένει, μία παρατήρηση του κόσμου, ένα όμορφο τοπίο, ένας έρωτας, μία απώλεια, μία σκέψη, ένα χάδι, μια πληγή… Και πάνω από όλα η θάλασσα κι αυτός ο μέσα μου άνεμος.

Ποια θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι τα χαρακτηριστικά που καθιστούν ένα ποίημα άξιο λόγου;

Θα μπορούσα να πω πολλά πάνω σε αυτό το θέμα, όπως τα νοήματα που περνάει, ο τρόπος που αυτά είναι δοσμένα, ο ρυθμός του, η επιλογή των λέξεων και η τοποθέτησή τους μες στο ποίημα, η ποιητική φόρμα που ακολουθεί και τόσα ακόμα ― Όμως δεν θέλω να μιλήσω για όλα αυτά. Δεν θέλω να βάλω ταμπέλες ή παρωπίδες στον τρόπο που, εν τέλει, βιώνεται από τον αναγνώστη η ποίηση. Σημασία έχει αν το ποίημα σού ανοίγει ένα εσώτερο ταξίδι, αν μιλάει στην ψυχή σου, αν σε αγγίζει και σε συγκινεί, αν φωτίζει μία σκέψη που δεν είχε φωτιστεί, αν σου αφήνει κάποια επίγευση κι ένα απαλό χαμόγελο στα χείλη. Αξιόλογο ποίημα για κάθε αναγνώστη είναι εκείνο που ξυπνάει τις αισθήσεις και τον νου του, και που κάνει την καρδιά του να χτυπάει πιο δυνατά.

Με τί άλλο σας αρέσει να ασχολείστε εκτός από την ποίηση, όταν έχετε ελεύθερο χρόνο;

Μου αρέσει να διαβάζω ποίηση, φιλοσοφία, βιογραφίες και αλληλογραφίες ποιητών και τόσα άλλα. Μου αρέσει να φροντίζω τα λουλούδια μου και να περπατώ στη θάλασσα. Ν’ απολαμβάνω τη συντροφιά αγαπημένων ανθρώπων, ν’ ακούω μουσική, να εκπαιδεύομαι σε νέες γνώσεις, να σωπαίνω και να ξεκουράζομαι.

Για έναν νέο άνθρωπο, που θέλει να ασχοληθεί πιο σοβαρά με την ποίηση, πιστεύετε ότι είναι πιο σημαντικό να έχει γνώσεις γι’ αυτήν και  να ακολουθεί πιστά τους κανόνες της ή να αφήνεται εντελώς ελεύθερος με την προοπτική να δημιουργήσει ένα δικό του στυλ και να καθιερωθεί λόγω αυτού;

Είναι πολύ σημαντικό να συνδεθεί με την ψυχή του, ν’ ακούσει τον βαθύτερο ρυθμό που μέσα του χτυπά και να γράφει συχνά. Να γράφει παρατηρώντας αντικειμενικά το τί γράφει, δουλεύοντας με επίγνωση τα ποίηματά του αφού έχουν γραφτεί. Σημαντικό, επίσης, είναι να διαβάζει παλαιότερους και σύγχρονους Έλληνες και ξένους ποιητές. Να έχει γνώση του τί γράφεται σήμερα και του τί έχει προηγηθεί. Επίσης, η ιστορία και η γνώση των κανόνων της ποίησης μόνο όφελος θα είναι, αφού θα του ανοίξουν τον ορίζοντα για πειραματισμούς σε περισσότερες ποιητικές φόρμες και τεχνικές.

Στην Ελλάδα, υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι που θα ήθελαν να ασχοληθούν με τη γραφή, σε οποιαδήποτε μορφή της, όμως διστάζουν λόγω της επαγγελματικής αβεβαιότητας. Τι συμβουλή θα τους δίνατε;

Είναι αλήθεια πως, επί το πλείστον, δεν υπάρχει οικονομικό κίνητρο στη συγγραφή, με τις εξαιρέσεις του αυτό πάντα. Όμως δεν μπορείς να γνωρίζεις ή να προδικάσεις τίποτα εάν  πρώτα δεν το τολμήσεις. Αν η συγγραφή είναι λοιπόν το όνειρό τους, τότε θα τους συμβούλευα να το ακολουθήσουν!