Το κίνημα και οι απαρχές του ρομαντισμού

Ένα κίνημα “από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο” ή μια στάση ζωής; Ένα ακόμα λιθαράκι στην ιστορία ή μια ατμόσφαιρα ερωτευμένων; Μήπως θρίαμβος στο παρελθόν χωρίς απήχηση στο παρόν; Πώς θέτουμε πλέον την έννοια του ρομαντισμού, ποιες οι απαρχές του και ποια η πορεία που πιθανόν θα ακολουθήσει;

Όπως είναι ήδη γνωστό (ή και όχι), ο Ρομαντισμός αποτελεί ένα από τα πιο πρωτοπόρα καλλιτεχνικά κινήματα που εμφανίζεται από τα τέλη του 18ου έως τα μέσα του 19ου αιώνα και αλλάζει ριζικά τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας. Ξεκινώντας από την λογοτεχνία και προχωρώντας στην μουσική καθώς και σε άλλες μορφές τέχνης, ο ρομαντισμός αντιτίθεται σθεναρά στον κυρίαρχο κλασικισμό της εποχής και στον στείρο ορθολογισμό, προβάλλοντας μια άλλη όψη της ζωής, περισσότερο ανθρώπινη.

Πάθη, συγκίνηση, ζωντάνια, φθορά, όλα τα συναισθήματα αποτυπώνονται τόσο σε πίνακες ζωγραφικής όσο και σε πολυάριθμες παρτιτούρες μουσικών, καθώς ο δημιουργός ξεφεύγει από το προκαθορισμένο και αυστηρό πλαίσιο της εποχής και αποκαλύπτει τις βαθύτερες πτυχές της ανθρώπινης ψυχής στον υπέρτατο βαθμό τους. Ο Λόρδος Βύρων, ο Ουίλιαμ Μπλέικ, ο Τζον Κητς στην Αγγλία, ο Ευγένιος Ντελακρουά, ο Βίκτορ Ουγκώ στην Γαλλία και ο Κάσπαρ Νταβίντ Φρίντριχ στην Γερμανία υπήρξαν ηγετικές φυσιογνωμίες του ρομαντισμού που, ο καθένας στην χώρα και στο είδος του, κόμισαν έναν ανανεωτικό αέρα στην εποχή του ακαδημαϊσμού.

Ο ρομαντισμός σήμερα

Η έννοια του ρομαντικού, όπως τη χρησιμοποιούμε σήμερα, δε θα μπορούσε παρά να είναι απότοκο του κινήματος του ρομαντισμού. Κίνημα ρομαντισμού, δηλαδή, στροφή στο συναίσθημα και στον άνθρωπο και από εκεί μεταπήδηση στην έννοια του έρωτα και της αγάπης. Η κατάσταση από την οποία ένας άνθρωπος υπερβαίνει τα όρια της λογικής, η τεχνοτροπία του συναισθηματικού εν ολίγοις, που δε μπορεί παρά να συσχετίζεται με το κίνημα πρωτοπορίας του 18ου αιώνα. Από δείπνα που μοιράζονται τα ζευγάρια, σε αναμνήσεις που δημιουργούν οι ερωτευμένοι, ο ρομαντισμός δίνει το παρόν και συνιστά το κύριο συστατικό της αγάπης. Πραγματικά, αυτό το συνονθύλευμα συναισθημάτων και αντιδράσεων που τελούν σε απόλυτη αρμονία με τη φύση, θα διαπιστώσει κανείς, πως είναι η πλησιέστερη εκδοχή του ρομαντισμού σήμερα.

Ο ρομαντισμός ως στάση ζωής

Συνήθως όταν γίνεται λόγος για ρομαντισμό, στο νου μας φέρνουμε ευχάριστες, ρομαντικές αλλά παροδικές εικόνες. Επικεντρώνουμε, δηλαδή, το ενδιαφέρον μας μόνο στον τομέα της αγάπης παραβλέποντας τον ρομαντισμό ως στάση ζωής. Ένας ρομαντικός άνθρωπος είναι ρομαντικός κάθε λεπτό της ώρας και για κάθε στιγμή της ζωής. Ένας ρομαντικός άνθρωπος στρέφει την προσοχή του στα “μικρά” πράγματα και απολαμβάνει τις χαρές της ζωής. Είναι γενναιόδωρος, αλτρουιστής, ευαίσθητος, καλοσυνάτος, ονειροπόλος, ευγενικός και ταπεινός. Ζει με τα λίγα και νιώθει ευγνώμων, χτίζει το μέλλον του με τα εφόδια του παρόντος, κάνει όνειρα χωρίς περιορισμούς και αγαπάει δίχως όρια.

“Romanticize life”, λοιπόν. Φτιάξε μια κούπα ζεστό τσάι, άκου το αγαπημένο σου τραγούδι, κάνε βόλτα στο μέρος που σε ηρεμεί, χόρεψε, διάβασε βιβλία, άνοιξε συζητήσεις με άτομα που αγαπάς, κολύμπα στην θάλασσα, μαγείρεψε το αγαπημένο σου φαγητό, χάιδεψε ένα ζωάκι, βγες από τη ρουτίνα, κάνε λάθη, μάθε, γέλα, ερωτεύσου τη ζωή. Δώσε νόημα σε κάθε στιγμή και μοιράσου την κάθε στιγμή καθώς:

Πώς θα κινηθεί, λοιπόν, ο σύγχρονος άνθρωπος στο μέλλον και πώς ο ρομαντισμός δύναται να επηρεάσει τη ζωή του; Δύσκολο να πει κανείς, καθώς, ο χρόνος τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και μαζί του φέρνει και ριζικές αλλαγές σε μια κοινωνία. Τί κι αν, όμως, τα επόμενα χρόνια είναι τα χρόνια της αλλαγής και της ευαισθητοποίησης; Τα χρόνια στα οποία ο άνθρωπος θα φέρει στην επιφάνεια τα ρομαντικά στοιχεία της ψυχής του και θα κινήσει μια παγκόσμια “επανάσταση” ενάντια σε όλα τα δεινά; Σκεφτείτε (και αναλόγως να πράξετε), επομένως, πόσο διαφορετικά δομημένη θα ήταν η πραγματικότητα εάν ο ρομαντισμός δεν έμενε ως παρελθοντικό κίνημα στις σελίδες των βιβλίων αλλά ως οδηγός του σήμερα και νοηματοδότης του αύριο.