“Άμα θέλεις να μάθεις τα πάντα για τον Andy Warhol, απλά δες την επιφάνεια των πινάκων και των ταινιών μου, και εκεί θα είμαι. Δεν υπάρχει τίποτα πίσω από αυτά.”
-Andy Warhol, 1966
Όταν σκεφτεσαι ξανθιά ατιμέλιτη περούκα, πλαστικά γυαλιά πεταλούδα, και μια ψιλόλιγνη φιγούρα δεν μπορεί να μην σου ερθει στο μυαλό ο Andy Warhol. Ένας από τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα και μια cult προσωπικότητα, που μπορείς εύκολα να τον αναγνωρίσεις απο τα ζωηρά χρώματα και τα αντικείμενα που χρησιμοποιεί στους πίνακές του. Κατά τη διάρκεια του επαναστατικού κινήματος της pop art κατάφερε να απεικονίσει την κουλτούρα και τα ιδανικά του δυτικού πολιτισμού αλλάζοντας τη λογική της τέχνης. Η πρώτη φιγούρα καλλιτέχνη που κατέκτησε κάθε πτυχή των μέσων ενημέρωσης, αποζητώντας καθολική αποδοχή. Απεικονίζει κυρίως καθημερινά αντικείμενα σε επανάληψη με μια καινοτoμία για τη τότε τεχνοτροπία. Πως όμως κατάφερε να πουλήσει κάτι τόσο απλό φαινομενικά, για εκατομμύρια δολάρια;
Γεννημένος το 1928 σε βιομηχανική επαρχία της Αμερικής, από οικογένεια τσεχοσλοβάκων μεταναστών της εργατικής τάξης, νιώθοντας πως ποτέ δεν κατάφερε να ενταχθεί στο περιβάλλον αυτό, κάτω από τον συντηρητικό ζυγό που επικρατούσε παγκοσμίως. Μετά τις σπουδές του πάνω στο εικονογραφικό σχέδιο μετακόμισε στη Νέα Υόρκη. Ξεκίνησε να εικονογραφεί διαφημίσεις σε τηλεόραση και εφημερίδες και αναγνωρίστηκε από τις πρώτες κιόλας δουλειές του, κυνηγώντας το όνειρό του να γίνει εμπορικός καλλιτέχνης.
Μέχρι τότε η τέχνη ήταν περιχαρακωμένη με αυστηρούς κανόνες, ενώ στόχος της pop art κουλτούρας ήταν η πάταξη του παραδοσιακού. Χαρακτηριστικό της pop art είναι οι έντονες χρωματικές αντιθέσεις, η επανάληψη και η ανάλαφρη διάθεση. Ο Andy Warhol είχε εμμονή με τους διάσημους. Για αυτόν, οι εικόνες από διάσημους τραγουδιστές, ηθοποιούς μέχρι και πολιτικούς, ήταν ένας ορθός αντικατοπτρισμός της λαϊκής αμερικανικής κουλτούρας, όπως ήταν και τα διάσημα brand που όλοι είχανε στα σπίτια τους. Πολλά από τα έργα του κινήματος αυτού δέχθηκαν έντονη κριτική για τον απεικόνιση της κοινοτοπίας και του καταναλωτισμού, προβλημάτισαν τους κριτικούς τέχνης και έτσι, τέθηκαν μερικά από τα πιο καίρια ερωτήματα για την τέχνη, τα οποία οδήγησαν στον μεταμοντερνισμό. Ερωτήματα όπως, τι μπορεί να είναι τέχνη; Υπάρχουν αντικείμενα πιο σημαντικά από άλλα; Ποιος μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτήν;
Αποφασίζει να αλλάξει πορεία η καριέρα του και εκτός από τους πίνακες και τις τυπωμένες διαφημίσεις ασχολείται και με τη σκηνοθεσία ταινιών. Η κινηματογραφική καριέρα του ήταν αρκετά αμφιλεγόμενη και underground για τα δεδομένα εκείνων των δεκαετιών. Στις ταινίες του έπαιζε πολύ με τον χρόνο, για παράδειγμα στην ταινία “Empire” δείχνει επί οχτώ ώρες το Empire State να εξαφανίζεται όσο βραδιάζει, ενώ σε άλλη μικρού μήκους δείχνει τον ίδιο απλά να τρώει ένα μπέργκερ, με ένα πιάνο για μοναδική μουσική υπόκρουση. Παρόλα αυτά, κέρδισαν τις εντυπώσεις και πολλά βραβεία για την καινοτομία του περιεχομένου τους.
Ο τρόπος που επέλεγε να εκτεθεί στα media ήταν μέρος της τέχνης του και της κοινωνικής του ζωής. Περνούσε ατέλειωτα βράδια στο Studio54, στέκι όλων των αστέρων και πασίνγωστων σχεδιαστών, που τον οδήγησαν να ασχοληθεί παράλληλα με τον χώρο της μόδας ως μοντέλο σε μεγάλους οίκους, αλλά και ως εκδότης του περιοδικού μόδας “Interview” που υφίσταται ακόμα και τώρα. Η επιδίωξη της καινοτομίας και η προσπάθεια του Warhol να αναμείξει τέχνη και εμπορικότητα είναι το κλειδί της επιτυχίας για την βιομηχανία της μόδας. Για τον λόγο αυτόν, η φιλοσοφία που έβγαζε μέσω της τέχνης του και το χαρακτηριστικό του στυλ αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για αμέτρητους οίκους μόδας από τον 20ο αιώνα μέχρι και σήμερα.
Το μεγαλύτερο έργο τέχνης του είναι ο ίδιος του ο εαυτός, ο τρόπος που δομούσε τη περσόνα του και ο μεγαλύτερος φόβος του ήταν να αποκαλυφθεί η ανθρώπινη πλευρά του. Ήταν από τα πρωτα παραδείγματα καλλιτεχνών που εσκεμμένα κατέστησε τον εαυτό του αντικείμενο τέχνης, το πρότυπο και η αρχή για μια διαφορετική “πάστα” διασήμων. Από τότε και μετά πολλοί κάλλιτέχνες ακολούθησαν παρόμοιες μεθόδους προώθησης της τέχνης τους.
Ένας ευφυής άνθρωπος, ζωγράφος, φωτογράφος, γλύπτης, συγγραφέας, σκηνοθέτης και πάνω από όλα επιχειρηματίας που είδε τη καθημερινότητα αλλιώς και κατάφερε να την δείξει σε όλον τον κόσμο. Πέθανε στον ύπνο του το 1987 από καρδιακή αρρυθμία. Θεωρείται από πολλούς ο επιδραστικότερος καλλιτέχνης ακόμα και σήμερα, πατέρας της pop art και από τις πρώτες ανοιχτά queer προσωπικότητες που γέννησε ο 20ος αιώνας.
Μερικά απο τα σημαντικότερα και γνωστότερα έργα του:
Πηγές: wikipedia.org, wmagazine.com, warhol.org, metmuseum.org, wikiart.org.
