Με όποιον δάσκαλο καθίσεις…

Τρύφων Κατσάκης

Τρύφων Κατσάκης

 Σύμφωνα με μία ρήση <<Στους γονείς οφείλομεν το ζην, στους δε διδασκάλους το ευ ζην>>. Αυτό ,λοιπόν, το άρθρο είναι αφιερωμένο στους καθηγητές που μας σημάδεψαν. Στους ανθρώπους που παραμένουν ανεξίτηλοι στη μνήμη μας όσα χρόνια και αν περάσουν. Που αυλάκωσαν τα χωράφια της ψυχής μας προκειμένου να έρθουν άλλοι να φυτέψουν και που χωρίς αυτήν την προεργασία οι σπόροι της γνώσης δεν θα μπορούσαν να φυτρώσουν.

 Αγγελική, 22 Αρκετοί ορισμοί υπάρχουν για τις λέξεις “δάσκαλος” και “παιδαγωγός”. Άλλες ερμηνείες στηρίζονται στα καθήκοντα κάποιου με αυτό το “αξίωμα” στην αρχαιότητα και άλλες στη ρίζα και προέλευση εκάστης λέξεως. Εγώ όταν μιλάω για παιδαγωγούς, δασκάλους και καθηγητές… έχω κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα στο μυαλό μου. Κάποιους ανθρώπους, οι οποίοι ξεχώρισαν με τον τρόπο κατά τον οποίο αντιλαμβάνονται το επάγγελμά τους ως λειτούργημα και κέρδισαν εμπράκτως τον σεβασμό και την εκτίμησή μου.

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fteteleste.wordpress.com%2F2011%2F09%2F02%2F%25CF%2584%25CE%25BF-%25CF%2583%25CF%2587%25CE%25BF%25CE%25BB%25CE%25B5%25CE%25AF%25CE%25BF-%25CE%25B1%25CF%2581%25CF%2587%25CE%25B1%25CE%25AF%25CE%25B1-%25CE%25B1%25CE%25B8%25CE%25AE%25CE%25BD%25CE%25B1-%25CF%2583%25CF%2580%25CE%25AC%25CF%2581%25CF%2584%25CE%25B7-%25CE%25BA%25CF%2581%25CE%25AE%25CF%2584%25CE%25B7%2F&psig=AOvVaw3StfF43eZvBqCv73hCy0HS&ust=1589301594018000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCKi1-oCgrOkCFQAAAAAdAAAAABAD

  Αρχικά, δικαίως θαρρώ, όταν γίνεται λόγος για καλούς εκπαιδευτικούς, έρχεται αυτομάτως στο μυαλό μου μία φιλόλογος του γυμνασίου μου. Με την οποία ακόμη- επτά χρόνια μετά- πίνουμε καφέ στην αυλή του σπιτιού της. Αυτή η γυναίκα με την αφοσίωσή της στο να μας μάθει, με τις αστείρευτες πολιτιστικές γνώσεις της, σημαντικά πράγματα που δεν έχουν γραφτεί ίσως σε βιβλία, μας έδειξε τι πάει να πει να είσαι πρώτα άνθρωπος και μετά όλα τα άλλα…

 Ένας ακόμη άνθρωπος ήρθε προσφάτως να προστεθεί στη “λίστα των καλών εκπαιδευτικών”. Πρόκειται για έναν σεμνό, ταπεινό αλλά καθ’ όλα καταρτισμένο ακαδημαϊκό της σχολής μου, ο οποίος μας έκανε τηλεμάθημα την ώρα που νοσηλευόταν σε νοσοκομείο εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού. Ο λόγος που μας ανέφερε το ότι βρισκόταν στο νοσοκομείο δεν ήταν άλλος από το να μας απολογηθεί για το ότι θα είχε κλειστή την κάμερά του στη διάρκεια του μαθήματος.

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.daddy-cool.gr%2Fpedi%2F20-charaktiristika-pou-diakrinoun-ena-kalo-daskalo.html&psig=AOvVaw2tCkMaZfcPEWOoGTeNll6Q&ust=1589302517447000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCMDP8LyjrOkCFQAAAAAdAAAAABAJ

 Τρύφων, 20 Ήρθε η σειρά μου να αποτίσω φόρο τιμής στην φιλόλογο που με δίδαξε λογοτεχνία τα τρία χρόνια του Γυμνασίου. Από τα βασικά και θεμελιώδη των κειμένων (εκφραστικά μέσα, σχήματα λόγου…) μέχρι τις υψηλότερες κορυφές τους. Ονόματα που σαν παιδί μπορεί να τα είχα πιάσει στον αέρα όπως Ελύτης, Σολωμός, Μυριβήλης, Ντίκενς, Τσέχωφ απέκτησαν κύρος και βαρύτητα μέσω της ανάλυσης των έργων τους. Γνώρισα σημαντικές πτυχές της παράδοσης και της λαογραφίας μέσα από τα δημοτικά τραγούδια, τα λαϊκά παραμύθια και τα νανουρίσματα. Και αυτά ανήκουν στα <<βασικά και τα θεμελιώδη>>.

 Δύο ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της διδασκαλίας της: το μάθημα απευθυνόταν στο όλον της τάξης και τα κείμενα-ποιήματα, πεζά, τα πάντα- υποβάλλονταν σε “χειρουργική ανάλυση”. Σχετικά με το πρώτο θυμάμαι τη φιλόλογο να ρωτάει <<Τι χαρίζει η πρωτοπρόσωπη αφήγηση;>> και η τάξη εν χορώ να απαντάει <<Ζωντάνια, αμεσότητα, παραστατικότητα, “σπάει” τη μονοτονία της τριτοπρόσωπης αφήγησης…>>. Την απάντηση την ήξεραν όλοι· από τον πρώτο ως και τον τελευταίο μαθητή. Περιττό να πω ότι το <<Ζωντάνια… και πάει λέγοντας>> αποτελεί πλέον πνευματικό tattoo.

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Frakuten.tv%2Fit%2Fmovies%2Ffreedom-writers&psig=AOvVaw0NjjpvbKqeci7PkDsHtQSB&ust=1589301821242000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCIiY2eygrOkCFQAAAAAdAAAAABAJ

  Όσον αφορά τη “χειρουργική ανάλυση” ξεψαχνίζαμε και ξεψειρίζαμε τα κείμενα μέχρις εσχάτων. Είδος πρώτα πρώτα και κατόπιν τόπος, χρόνος, πρόσωπα… Φυλλάδια ολόκληρα με σημειώσεις. Συν αυτά που γράφαμε εκεί. Η ερώτηση <<Τι θέλει να πει ο ποιητής (ή εν πάση περιπτώσει ο συγγραφέας);>> δεν είχε την ειρωνική σημασία που της έχουμε προσδώσει. Ήταν η ερώτηση-νυστέρι που έτεμνε την επιφάνεια και που αποκάλυπτε τα “σωθικά” των κειμένων. Που άγγιζε το συναισθηματικό κόσμο και τον ενδότερο ψυχισμό των ηρώων. Που προσέγγιζε το βαθύτερο νόημα παραμερίζοντας το προπέτασμα των λέξεων.

 Η λογοτεχνία εξ ετυμολογίας ορίζεται ως η <<τέχνη του λόγου>>. Οι συγγραφείς σαν μάστορες χτίζουν οικοδομήματα-κείμενα, πολλά από τα οποία λόγω παλαιότητας μπαίνουν στο <<Μουσείο της Λογοτεχνίας>>. Η περί ης ο λόγος φιλόλογος εκτελούσε χρέη ξεναγού σε αυτό το μουσείο αναδεικνύοντας την αξία των κειμηλίων. Τι κι αν μεγάλωσα; Το μουσείο εξακολουθεί να έχει ανοιχτές τις πόρτες του και να δέχεται επισκέπτες. Μόνος το εξερευνώ πια. Σε κάποιες αίθουσες νομίζω πως την ακούω…

 Ανάμεσα στους περισσότερους καθηγητές, τους οποίους μνημονεύουμε με διάθεση νοσταλγίας και γλυκόπικρης κωμικότητας, υπάρχουν και αυτοί για τους οποίους αισθανόμαστε άφατη ευγνωμοσύνη και τιμή που υπήρξαμε μαθητές τους. Εκπαιδευτικοί που δεν περιορίστηκαν απλά και μόνο στον τίτλο τους και που δεν πτοήθηκαν από το χωλό εκπαιδευτικό σύστημα και τις παθογένειές του.

Που μετουσίωσαν το έργο τους σε χρέος και εκπλήρωσαν την αποστολή τους: να χαραχτούν τόσο βαθιά στην ψυχή έστω και ενός μαθητή-φοιτητή τους. (Μην το γελάτε. Άλλοι δεν μπόρεσαν ποτέ…) 

https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fe-didaskalia.blogspot.com%2F2018%2F01%2F102.html&psig=AOvVaw0tolspgZBkb_lQalLlYAc6&ust=1589302254476000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCMip7LuirOkCFQAAAAAdAAAAABAX

Διάβασε επίσης!

Ψήφισε το καλύτερο άρθρο για το μήνα...